Kentsel Dönüşüm Kredi Desteğinin Esasları Yeniden Belirlendi
Dönüşüm projeleri özel hesabı yönetmeliği yürürlüğe girdi. Yeni yönetmelik ile kentsel dönüşümde kullanılacak kredi desteğinin tüm esasları yeniden belirlendi.
Dönüşüm projeleri özel hesabı yönetmeliği Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre özel bir kentsel dönüşüm hesabı açılacak. Hesaptan yapılacak olan harcamalar ise şöyle;
a) Dönüşüm hizmetlerine ait danışmanlık, yazılım, araştırma, her tür ve ölçekte harita, etüt, proje, kadastro, kamulaştırma, mikro bölgeleme, risk yönetimi ve sakınım planı çalışmaları, envanter belirleme, arsa ve arazi düzenleme, değerleme iş ve işlemleri, her tür ve ölçekte plan yapımı ve imar uygulaması işleri ve müşavirlik hizmetleri gibi faaliyetlerin gerektirdiği harcamalar,
b) Kanun kapsamındaki uygulamalarda, gerekli taşınmazların satın alınması ve kamulaştırılması ile ilgili harcamalar,
c) Kanun kapsamına giren alanlarda, her türlü konut ve işyerleri, alt yapı ve üst yapı tesisleri, idare binaları, sosyal binalar ve benzeri tesislerin etüt ve projesi, yapımı, bakımı, onarımı ve işletilmesi için yapılan her türlü harcamalar,
ç) Riskli alanların belirlenmesi, riskli yapıların tespit, tahliye ve yıktırma iş ve işlemlerinin gerektirdiği harcamalar,
d) Kanun kapsamına giren alanlarda, yer alan binaların yıktırılması, enkazının taşıtılması ve arsanın yeni inşaata hazır hale getirilmesi ile ilgili harcamalar,
e) Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara yapılacak kira yardımı ödemeleri,
f) Kanun kapsamında kullandırılacak krediler,
g) Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında yapılabilecek yardımlar ile enkaz bedeli ödemeleri,
ğ) Bakanlar Kurulunca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlıkça verilebilecek güçlendirme kredisi ödemeleri,
h) Hak sahiplerince bankalardan kullanılacak kredilere verilebilecek faiz desteği ödemeleri,
ı) Kanunun 8 inci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca çalıştırılacak sözleşmeli personele ilgili mevzuatı uyarınca yapılacak ödemeler ile dönüşüm işlerinde görevlendirilen kişilere 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre yapılacak ödemeler,
i) Kanunun 8 inci maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca yapılacak ödemeler,
j) Kanunun 8 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası kapsamında bedeli ödenmeyecek yayınlar hariç Kanun kapsamındaki uygulamaların ve dönüşüm hizmetlerinin tanıtılmasına yönelik olarak; yazılı, görsel basında ve internette yayınlanacak reklam ücretleri, tanıtım amaçlı her türlü yayın, broşür, afiş, kitapçık ve benzeri doküman bedelleri ile yapılacak organizasyon veya tanıtım toplantısı giderleri,
k) Dönüşüm hizmetlerinin gerektirdiği her türlü iş makineleri, taşıt, araç-gereç, ekipman ve benzeri taşınırların satın alınması, kiralanması, bakımı, onarımı ve işletilmesi ile ilgili her türlü harcamalar,
l) Dönüşüm hizmetleri için gerekli olan demirbaş ve tüketim malzemeleri ile ilgili harcamalar,
m) Özel hesaba ilişkin vergi, resim, harç, faiz, ulaştırma ve haberleşme ücretleri ve benzeri giderler,
n) Bakan onayı ile uygun görülen Kanun kapsamındaki diğer harcamalar.
(2) Bakanlıktan izin alınmak kaydıyla, ilgili idarelerin makine parkının yetersiz olması durumunda ihtiyaç duyulan iş makinesi, taşıt, araç ve gereçler hizmet alımı yöntemi ile temin edilebilir.
Yasa ile yine kentsel dönüşüm kredi desteğinin de esasları yeniden belirlendi.
Buna göre;
Anlaşma ile tahliye edilen, yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların maliklerinden ve malik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği veya bunlarda işyeri bulunduğu tespit edilenlerden konutunu ve işyerini kendi imkanları ile yapmak veya edinmek isteyenlere Bakanlıkça özel hesaptan kredi verilebilecek.
Özel hesabın finansman durumu, proje büyüklüğü, inşaat maliyetleri, inşaatların bulunduğu bölgeler dikkate alınarak Bakanlıkça kullandırılacak kredilerin azami tutarları ile kredinin tahsis öncelikleri her yıl belirlenecek.
Talep edilmesi halinde, Bakanlıkça belirlenen tutarların altında da kredi açabilecek.
KENTSEL DÖNÜŞÜM KREDİ BAŞVURUSU NASIL YAPILACAK?
1. Özel hesaptan kredi kullanmak isteyenler, bulundukları yerdeki Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvuracak.
2. İl Müdürlüklerince incelenen kredi başvurularından uygun görülenler onaylanarak bakanlığa gönderilecek.
3. Onaylanan kredi karşılığında Bakanlıkça belirlenen tutarda teminat alınacak ve kredi kullananlar ile Bakanlık arasında kredi sözleşmesi düzenlenecek. Bu sözleşmelerde borçluların gayrimenkullerinin tapu kayıtlarına ve bağımsız bölümlere ait bilgilere, kredi ve geri ödeme şartları ile diğer hususlara yer verilecek. Kredi borcuna karşılık olarak gerekli ipotek tesis ve tescil işlemleri yapılacak.
4. Konutunu veya işyerini kendi imkânları ile yapmak isteyenlere açılan kredinin yüzde 25 peşin, geri kalanı ise inşaatın ilerleme oranı dikkate alınarak 3 eşit taksitte hak sahibinin hesabına aktarılacak.
5. Konutunu veya işyerini kendi edinmek isteyenlere açılan kredinin tamamı, kredi sözleşmesine istinaden gerekli ipotek tesis ve tescil işlemlerinin yapılmasını müteakip hak sahibinin hesabına aktarılır.
YIKIM KREDİSİ DE VAR
Riskli alanda yer alan veya riskli olduğu tespit edilen yapılar için, Bakanlıkça özel hesaptan yıkım kredisi verilebilir.
Kredi başvurularında ve kredi kullandırılmasında aşağıdaki esaslara uyulacak;
a) Özel hesaptan kredi kullanmak isteyenler, bulundukları yerdeki Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvurmaları gerekiyor.
b) İl Müdürlüklerince incelenen kredi başvurularından uygun görülenler onaylanmak üzere Bakanlığa gönderilecek.
c) Verilecek kredinin tutarı her yıl Bakanlık tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ uyarınca belirlenecek yapı yaklaşık maliyetinin % 1’ini, Tebliğde öngörülmeyen yapı sınıfları için ise yapı keşif bedelinin % 1’ini geçmeyecek.
ç) Açılan kredi peşin olarak özel hesaptan hak sahibinin hesabına aktarılacak.
(3) Kredi tutarının hak sahibinin hesabına aktarıldığı tarihten itibaren bir ay içerisinde yıkım işleminin yaptırılarak enkazının kaldırılması ve Bakanlığa bilgi verilmesi zorunludur.
KENTSEL DÖNÜŞÜM KREDİLERİNİN GERİ ÖDEMESİ NASIL YAPILACAK?
Kullandırılan konut ve işyeri kredilerinin geri ödemelerinde aşağıda belirtilen esaslar geçerli olacak;
a) Kredi borçları, kredi sözleşmesinde yer alan şartlara ve ödeme planında belirlenen sürelere uygun olarak ödenir.
b) Geri ödemeler, kredi taksitinin ait olduğu ayın ilk iş günü ile son iş günü arasında yapılır. Ödeme süresinin son iş günü borcun vadesi tarihidir. Borcun vadesi geçtiği halde geri ödenmeyen kısımları 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre vergi dairelerince takip ve tahsil edilir.
c) Kredi geri ödemeleri, brüt inşaat alanı;
1) 100 m² ye kadar olan konutlar için (100,99 m² dahil) 120 aya,
2) 101-150 m² konutlar için (150,00 m² dahil) 84 aya,
3) 150 m² den büyük konutlar için 60 aya,
4) 50 m² ye kadar olan işyerleri için (50,99 m² dahil) 48 aya,
5) 50 m² den büyük işyerleri için 36 aya,
kadar taksitlendirilebilir ve güncellenmiş kredi borcunun bu bentte belirtilen taksit sürelerine bölünmesi suretiyle borçlunun ödemesi gereken aylık taksit tutarı bulunur.
ç) Geri ödemelerde ilk taksit, kredi sözleşmesinin imzalandığı tarihi takip eden ay içerisinde ödenir. Kredi sözleşmesinde belirtilmek şartıyla ilk taksit ödemeleri, kredi sözleşmesinin imzalandığı tarihi takip eden aydan itibaren en geç 24 ay sonra da başlatılabilir. Bu durumda, geri ödemesiz döneme ait taksit süreleri (c) bendine göre belirlenen azami taksit sürelerine dâhil olacağından, bu süreler azami taksit sürelerinden düşülerek kalan taksit süreleri bulunur ve geri ödemesiz dönemin bittiği tarihteki güncellenmiş kredi borcu tutarı kalan taksit sayısına bölünerek ödenmesi gereken yeni aylık taksit tutarları belirlenir.
d) Kredi borcu, genel olarak her güncelleme döneminde güncelleme oranının uygulanması suretiyle güncellenir. Güncelleme oranı;
1) Brüt inşaat alanı 101 m² ye kadar olan konutlar (100,99 m² dâhil) için açılan kredilerde aynen,
2) Brüt inşaat alanı 101-150 m² olan konutlar (150,00 m² dâhil) ile 50 m² olan (50,99 m² dâhil) işyerleri için açılan kredilerde % 10 artırılarak,
3) Brüt inşaat alanı 150 m² den büyük olan konutlar ile 50 m² den büyük olan işyerleri için açılan kredilerde % 20 artırılarak,
uygulanır.
e) Yıl içinde imzalanan kredi sözleşmelerinde, ilk taksit ödemesinden önce başlangıç güncellemesi yapılır. Başlangıç güncellemesinden sonra her güncelleme döneminde güncelleme işleminin yapılmasına devam olunur. Söz konusu güncelleme işlemleri geri ödemesiz dönem için de yapılır.
f) Güncellenmiş kredi borcu belirlenirken, kredi borcundan yapılan geri ödemeler düşülür, kalan kredi borcu güncelleme oranının uygulanması suretiyle artırılarak yeni borç tutarı bulunur. Güncellenen bu borç da kalan taksit sayısına bölünerek, aylık ödenmesi gereken taksit tutarları belirlenir. Bu işleme kredi borcu bitene kadar devam olunur.
g) Güncelleme oranı değişiklikleri, Bakanlıkça merkez muhasebe birimine bildirildiğinde bu birimce, hesaplara intikali sağlanır.
ğ) Kredi borcu taksitleri, istenmesi halinde vadesinden önce ödenebilir. Bu durumda, ödeme tarihindeki taksit tutarı üzerinden ödeme yapılır.
h) Erken ödeme nedeniyle borcun tamamının tek seferde kapatılması halinde, ödeme tarihindeki aylık taksit tutarının kalan taksit sayısı ile çarpılması sonucu bulunacak tutara, talep tarihindeki Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Tüketici Fiyatları Endeksinde (TÜFE) bir önceki yılın aynı ayına göre meydana gelen yıllık değişim oranında erken ödeme indirimi yapılarak borç kapatılır.
(2) 13 üncü maddeye göre kullandırılan yıkım kredilerinin geri ödemelerinde aşağıda belirtilen esaslara uyulur:
a) Kredi borçları, kredi sözleşmesinde yer alan şartlara ve ödeme planında belirlenen sürelere uygun olarak ödenir.
b) Geri ödemeler, kredi taksitinin ait olduğu ayın ilk iş günü ile son iş günü arasında yapılır. Ödeme süresinin son iş günü borcun vadesi tarihidir. Borcun vadesi geçtiği halde geri ödenmeyen kısımları 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre vergi dairelerince takip ve tahsil edilir.
c) Geri ödemelerde ilk taksit, kredi sözleşmesinin imzalandığı tarihi takip eden ay içerisinde ödenir. Kredi borcu en fazla 24 ay taksitlendirilebilir.
ç) Kredi borcunun güncelleme işlemleri, borcun vadesinden önce ödenmesi ve erken ödeme indirimi uygulanması ile ilgili konularda bu maddenin birinci fıkrasına göre işlem yapılır. Birinci fıkranın (d) bendine göre güncelleme oranının belirlenmesi gerektiğinde, yıktırılan yapının brüt inşaat alanı dikkate alınır.
YÖNETMELİĞİN TAM METNİ İÇİN TIKLAYINIZ
Şengül KIRMIZITAŞ / Habertürk