Gümrük ve Ticaret Bakanlığının hazırladığı Taşınmaz Ticareti Yasa Tasarısında belirlenen komisyon oranlarından şikayet etmek yerine, sağlayacağı potansiyelin farkında olmak gerekir.

Yeni yasa taslağındaki komisyon oranları

Bakanlığın hazırladığı Taşınmaz Ticaret Yönetmelik Taslağında belirlenen komisyon oranları şu anda uygulanan komisyon oranlarını yarı yarıya düşürüyor. Emlak danışmanlık ve aracılık firmaları, düşürülen bu oranların sektördeki nitelikli danışmanları kaçıracağı yönünde eleştirilerde bulunmuş, Bakanlık yetkililerini yasa talağındaki negatif görüşlerini paylaşmıştı. Yeni tasarıdaki komisyon maddeleri şu şekilde;

Hizmet bedeli
MADDE 20– (1) Alım satım işlemlerinde hizmet bedeli oranı, alım satıma aracılık sözleşmesinde yer alan satış bedelinin yüzde üçünden fazla olamaz.
(2) Kiralama işlemlerinde hizmet bedeli, kiralamaya aracılık sözleşmesinde yer alan kira bedelinin bir aylık tutarından fazla olamaz.
(3) İşletme, alım satıma aracılık sözleşmesi veya kiralamaya aracılık sözleşmesinin kurulmasıyla hizmet bedeline hak kazanır.
(4) Hizmet bedeli, iş sahibi ile alıcı veya kiracı arasında aksi yazılı olarak kararlaştırılmadıkça eşit olarak paylaştırılır.
(5) Hizmet sözleşmesinde alım satıma ilişkin hizmet bedeli oranına yer verilmemesi halinde bu bedel, alım satıma aracılık sözleşmesinde yer alan satış bedelinin binde beşidir.
(6) Hizmet sözleşmesinde kiralamaya ilişkin hizmet bedeline yer verilmemesi halinde bedel talep edilemez.
(7) Alım satıma aracılık sözleşmesindeki satış bedelinin taşınmazın gerçek değerinin çok üzerinde olduğunun iddia edilmesi durumunda, tapuda beyan edilen devir ve iktisap bedeli üzerinden hizmet bedeli hesaplanır ve ödenir.
(8) İşletmenin üzerine düşen edimleri yerine getirmesine rağmen taraflardan herhangi birinin hukuken haklı bir sebebi olmaksızın alım satım veya kiralamadan cayması durumunda cayan taraf; alım satım işlemlerinde hizmet bedelinin yüzde onunu, kiralama işlemlerinde hizmet bedelinin tamamını ödemekle yükümlüdür.
(9) İş sahibi, birden fazla işletmeyle aynı taşınmaza yönelik ve aynı konuda aracılık faaliyetinde bulunması konusunda anlaşabilir. Bu durumda, alım satıma aracılık sözleşmesi veya kiralamaya aracılık sözleşmesinde yetkilisinin imzası bulunan işletme hizmet bedeline hak kazanır.
(10) 18 inci madde çerçevesinde yürütülen ortak çalışma sonucunda hak kazanılan hizmet bedeli, alım satıma aracılık sözleşmesi veya kiralamaya aracılık sözleşmesinde yetkilisinin imzası bulunan işletmeye ödenir ve hizmet ortaklığı sözleşmesinde belirtilen usulde paylaşılır. Bu sözleşmede hizmet bedelinin paylaşımı hususunda hüküm bulunmaması halinde bu bedel taraflar arasında eşit olarak paylaşılır.
(11) Taşınmazın hizmet sözleşmesinin süresi içinde, taşınmaz gösterme belgesini düzenleyen işletme bertaraf edilerek doğrudan iş sahibinden satın alınması veya kiralanması durumunda bu alıcı veya kiracıya taşınmaz gösterme belgesini düzenleyen işletme hizmet bedeline hak kazanır. Aynı alıcı veya kiracıya birden fazla işletme tarafından taşınmaz gösterme belgesi düzenlenmesi durumunda, bu fıkra kapsamında ödenmesi gereken hizmet bedeli bu işletmeler arasında eşit olarak paylaşılır.
(12) Yetki belgesinin iptali halinde, yetki belgesi sahibi işletmenin üstlendiği işlere ait sözleşmeler feshedilmiş sayılır. Bu işlerden dolayı hizmet bedeli hakkı doğmaz.

Yeni komisyon oranlarından şikayet etmek yerine sağlayacağı iş potansiyelinin farkına varmak lazım

Komisyon oranlarındaki düşüşten şikayet etmek yerine, bunun sağlayacağı iş potansiyeline odaklanmak ve buna hazırlık yapmak markalar için daha yararlı olacağı görüşündeyim. Kötü emlakçı deneyimlerinden oluşan intibanın ortadan kalkması, alıcı/satıcı ve aracının haklarının kesin hatlarla belirlenmesi, çok fazla görülen komisyon oranlarının makul seviyelere çekilmesi sayesinde ortada bir kayıp yaşanması yerine büyük bir iş potansiyelinin önü açılmış olacak. Komisyon oranları yüzünden emlak ofisi ve emlak danışmanı ile çalışmak istemeyen gayrimenkul sahibi veya gayrimenkul arayışında olanlar, yeni komisyon oranları sayesinde çalışmaya daha istekli olacak. Bu ise, sektörde büyük bir iş potansiyeli yaratacak. İşte bu yüzden diyorum ki; bu bir kayıp değil, büyük bir fayda…